Türkiye Değerler Araştırması Bursa'da

Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer, büyük yankı uyandıran ve Dünya Değerler Araştırmaları kapsamında yürütülen Türkiye Değerler Araştırması’nın 2011 sonuçlarını bu kez Bursa’da düzenleyeceği konferans aracılığıyla değerlendirdi. 18 Ocak 2012 Çarşamba günü Bursa Kervansaray Termal Otel’de gerçekleşen konferans, yoğun bir katılımcı kitlesi tarafından ilgiyle karşılandı.

2011 TÜRKİYE DEĞERLER ARAŞTIRMASI’NIN KAPSAMI

 Dünya, Avrupa ve Türkiye Değerler Araştırmaları çok geniş bir yelpazede toplumların inanç, değer, tutum ve davranışlarını ölçümlemeyi ve –deyim yerindeyse- “zihin haritalarını çizmeyi” amaçlamaktadır.

Öte yandan, bu araştırmalar hem yıllar boyunca bir toplumun değerlerindeki değişimi izlemeyi, hem de toplumlar arası karşılaştırmaları mümkün kılmaktadır ki, bu özellikler Avrupa ve Dünya Değerler Araştırma’larının önemini daha artırmakta, kullanım alanlarını genişletmektedir.
 
2011 Türkiye Değerler Araştırması, başlıca şu alanları kapsamaktadır:

• Sübjektif Mutluluk ve Sağlık Algısı; Yaşamdan Doyum
• Güven: Kişilerarası ve Kurumlara Güven; Sosyal Sermaye Ögesi Olarak Güven; Grup İçi ve Grup Dışı Güven
• Dini Değerler, Dindarlık, Din ve Siyaset
• Kadın-Erkek Eşitliği, Cinsiyet Rolleri
• Aile ve Çocuk
• Muhafazarkârlık ve Modernleşme
• Siyasal Değerler ve Demokratik Kişilik (hoşgörü, uzlaşma vb)
• Demokrasi Algısı ve Demokrasi Tanımlaması
• Siyasal İdeoloji (Sol-Sağ Konumlanma ve Yıllar Boyunca Değişim)
• Devrim, Evrim, Statüko Tercihi
• Türkiye’nin Bugünkü Durumuna (demokrasi, insan hakları, yönetim başarısı vb) İlişkin Değerlendirmeler
• Ordunun Rolü
• Ekonomik Değerler, Gelir Dağılımı, Serbest Piyasa
• İş Hayatı ve Çalışma Alanındaki Değerler
• Kimlik
• Bilim ve Teknoloji
• Çevre

 

DÜNYA DEĞERLER ARAŞTIRMASI (WORLD VALUES SURVEY  )
 
Dünya Değerler Araştırması’nın başlangıcı, 1970’li yıllara kadar uzanır.  O tarihlerde, Avrupa Toplulukları Komisyonu (Commission of the European Communities), Topluluk üyesi ülkelerde kamuoyunun siyasal, ekonomik, toplumsal, kültürel, konularda değer, tutum ve davranışlarını araştırmak amacıyla, iddialı ve o zamana kadar başka bir örneği bulunmayan bir sosyal bilim projesinin başlattı.  Avrupa Barometresi (Eurobarometer) adı verilen bu proje ile, üye ülkelerde her yıl iki araştırma yapılması ve böylece bu toplumların kamuoylarının tutum ve değerlerindeki devamlılık ve değişimlerin karşılaştırmalı olarak izlenmesi amaçlanıyordu.  Bilindiği üzere, Avrupa Barometresi hâlen süregelen bir projedir.

1981 yılında, Avrupa Barometresi projesinin öncüleri ile Michigan Üniversitesi’nden Prof. Ronald Inglehart bir araya gelerek bir önemli adım daha attılar ve Dünya Değerler Araştırmalarını başlattılar.  1981 yılındaki bu ilk araştırmaya 25 ülke katıldı.  Ancak bu ülkeler arasında Türkiye bulunmuyordu.  1981 Araştırması, sadece akademik çevrelerde değil, siyaset ve iş dünyasında da önemli yankı yaptı.  Bu çalışmanın verilerine dayanarak yüzlerce kitap ve makale yayınlandı.

Dünya Değerler Araştırması’nın ikinci turu 1990-91 yılları arasında yapıldı.  Bu kez aralarında Türkiye’nin de bulunduğu araştırmaya katılan toplumların sayısı 43’ü buluyordu.  İkinci Değerler Araştırması, üzerinde insan yaşayan bütün kıtalara yayılarak, dünya nüfusunun %70’ini kapsama alanına aldı ve her kültürden, her uygarlıktan insanların değer, tutum ve davranışları hakkında o zamana kadar hiçbir yerde bulunmayan bilgiler sağladı.  Böylece Dünya Değerler Araştırması, dünyanın ilk küresel ve sürekli sosyal bilim araştırma projesi oldu.

Dünya Değerler Araştırmaları daha sonra 1996-98, 2000-2001 ve 2005-2007 yıllarında tekrarlandı.  Son araştırma ise dünyanın çeşitli ülkelerinde şu anda yürütülmekte.  Bu son turun veri toplama işlemlerinin 2012 sonunda bitirilmesi planlanıyor.
 
1981’den bu yana, yerkürenin dört bir yanında görüşme yapılan denek sayısı ise 400,000’i aştı.  Bugün Google’da “World Values Survey” için yapılan bir tarama 227,000 sonuç veriyor.  Google Scholar’a göre, dünya değerler araştırmasına atıfta bulunan akademik eser sayısı ise 11,400.  Google Scholar’ın taramadığı diller ve yayınlar da dikkate alındığında, gerçek sayının ise bunun da çok üzerinde olduğu anlaşılıyor.
 
Bütün bu veriler ışığında, Dünya Değerler Araştırması, şu anda da dünyanın en uzun süreli ve en geniş kapsamlı sosyal bilim projesi.  Amerikan Siyaset Bilimi Derneği de, bu projeye “en değerli veri tabanı” ödülünü verdi.
 
Öte yandan, Dünya Değerler Araştırmaları ile işbirliği hâlinde, fakat ondan bağımsız bir organizasyon tarafından Avrupa Değerler Araştırmaları projesi de muntazam aralıklarla tekrarlanıyor.  En son 2008-2009 yıllarında yürütülen bu araştırmaya da Türkiye başlangıcından bu yana katılıyor.
 
Dünya Değerler Araştırmaları kapsamında yürütülen en son Türkiye Değerler Araştırması’nın veri toplama işlemi 2011 Temmuz ayının ilk yarısında tamamlandı.  2011 Türkiye Araştırması’nın yürütücülüğünü ise, hem Avrupa, hem Dünya Değerler Araştırmaları’nın Türkiye Direktörü olan Bahçeşehir Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer yaptı.

2011 Türkiye Değerler Araştırması Sonuçları'nı görmek için tıklayınız.